Tekenencefalitis, ook wel tick borne encephalitis (TBE) of frühsommer-meningoenfecalitis (FSME) genoemd, is een virusinfectie die een ontsteking van de hersenen veroorzaakt. Zoals de naam al zegt wordt het overgedragen door teken. Het virus komt in een aantal landen in Europa en Azië veel voor. Je kunt je laten vaccineren tegen het virus.
Waar komt het voor?
Tekenencefalitis komt voor in delen van Europa en Azië. Er zijn drie verschillende varianten van het TBE-virus; de Europese, de Siberische en de verre-oostelijke variant. Binnen Europa komt de Europese variant voor, onder meer in het zuiden van Zweden, Zwitserland, Oostenrijk en de meeste landen in Oost-Europa en op de Balkan. Ook in Nederland wordt het virus af en toe gevonden bij teken en bij mensen. In Azië komen de beide andere varianten door elkaar voor in onder meer Rusland, China, Japan en Mongolië. De kans op een tekenbeet is het grootst in bossen en graslanden. Teken zijn vooral actief in het voorjaar en de zomer.
Hoe loop je het op?
In de meeste gevallen wordt het virus overgebracht door een beet van een besmette teek. Zeldzamer is de overdracht via ongepasteuriseerde melk of melkproducten; ook andere zoogdieren waaronder koeien kunnen het virus bij zich dragen wanneer ze door een teek zijn gebeten. Het virus kan zo in de melk terecht komen.
Wat geeft het voor klachten?
De drie varianten van het virus hebben een iets verschillend beloop. De Europese variant geeft vaak een ziektebeeld in twee fasen. In de eerste fase, 1 tot 2 weken na de tekenbeet, hebben mensen een griepachtige ziekte met koorts en malaise. Dit duurt een paar dagen. Daarna verdwijnen de klachten, maar na ongeveer een week krijgt een deel van de mensen een ontsteking van de hersenvliezen (meningitis), de hersenen (encefalitis) of beide (meningoencefalitis). Dit kan mild maar ook zeer ernstig verlopen. Mensen houden vaak nog lang klachten. De varianten die in Azië voorkomen hebben minder vaak het beloop in fases maar zijn wel vaker ernstig met een hogere kans op overlijden.
Hoe kun je het voorkomen?
Probeer altijd zoveel mogelijk te voorkomen dat je door teken wordt gebeten. Naast tekenencefalitis, waar je je tegen kunt laten vaccineren, kun je van teken ook nog andere infecties krijgen, zoals de ziekte van Lyme. Je kunt tekenbeten voorkomen door bij wandelen in de natuur lange broeken en liefst ook lange mouwen te dragen. Het smeren van een insectenwerend middel met DEET is behalve tegen muggen ook effectief tegen teken. Controleer regelmatig of je teken hebt opgelopen en verwijder ze met een tekentang of pincet.
Je kunt je ook laten vaccineren tegen tekenencefalitis. Het is verstandig om dit te doen als je in het Aziatische TBE-gebied gaat wandelen of kamperen of als je binnen Europa voor langere tijd of regelmatig in de natuur komt in gebieden waar de infectie veel voorkomt.
Vaccinatie: TBE-vaccin (FSME immun). Na 2 injecties met 1 maand ertussen bescherming voor enkele maanden. Met derde injectie na half jaar bescherming voor 3 jaar
