Tetanus wordt veroorzaakt door een bacterie, Clostridium tetani, die in aarde en straatvuil voorkomt. Tetanus komt overal op de wereld voor, ook in Nederland. Wanneer je niet goed gevaccineerd bent kan tetanus ernstige spierkrampen veroorzaken. Dit kan in ernstige gevallen dodelijk verlopen. Vaccinatie tegen tetanus zit in Nederland in het rijksvaccinatieprogramma voor kinderen, maar als volwassene heb je herhalingsvaccinaties nodig voor goede bescherming.
Waar komt het voor?
De bacterie die tetanus veroorzaakt komt wereldwijd voor en kan langdurig overleven in de omgeving, zoals in straatvuil. In de meeste landen worden mensen op de kinderleeftijd tegen tetanus gevaccineerd en krijgen ze bij een verwonding zonodig een herhaalprik. Daarom komt tetanus in veel landen bijna niet meer voor, maar in sommige ontwikkelingslanden overlijden jaarlijks nog heel veel mensen aan tetanus.
Hoe loop je het op?
Tetanus kan men oplopen als straatvuil, aarde of mest in een wond terecht komt, of door een dierenbeet. De tetanusbacterie in de verwonding produceert vervolgens een toxine, een soort gifstof, die de ziekteverschijnselen veroorzaakt. Je krijgt tetanus alleen als je onvoldoende beschermd bent door vaccinatie.
Wat geeft het voor klachten?
De tijd tussen het infectie en klachten kan variëren van een dag tot enkele maanden. De ziekte begint meestal met niet-specifieke klachten, zoals hoofdpijn en spierstijfheid in de kaken. Binnen enkele dagen beginnen er spierkrampen (spasmen) op te treden, die meestal in het gehele lichaam voorkomen. Er kunnen daardoor problemen met slikken en de ademhaling ontstaan. Zonder behandeling is dit dodelijk. Om de spasmen te bestrijden is behandeling met hoge doseringen antistoffen nodig.
Hoe kun je het voorkomen?
De meeste mensen die na 1950 in Nederland of een ander westers land zijn geboren, zijn als kind gevaccineerd. In Nederland gebeurt dit met een combinatievaccin tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP). De bescherming die dit vaccin tegen tetanus geeft neemt na 10 jaar af. Als mensen met bijvoorbeeld een wond met straatvuil op de spoedeisende hulp komen en de laatste tetanusvaccinatie meer dan 10 jaar geleden is, wordt een boostervaccinatie gegeven. Wanneer je op reis gaat en je laatste tetanusvaccinatie meer dan 10 jaar gelden is adviseren we ook een boostervaccinatie. Omdat er geen los tetanusvaccin beschikbaar is en er vaak ook een herhaling van de vaccinatie tegen difterie nodig is krijgen reizigers meestal de een DTP- of een DKT-vaccinatie
Vaccinatie: DKT, DTP of DKTP-vaccin (verschillende merken). Eenmalige boosterprik, beschermingsduur voor tetanus 10 jaar
